Παρασκευή, 13 Νοεμβρίου 2020

Photo: cheqdin.com

Λατρεμένο μου ημερολόγιο,

Μιας και πιάσαμε τη συζήτηση για τα παιδιά εδώ και μέρες, θέλω να μιλήσουμε για το bullying ή "εκφοβισμό", που υπάρχει από αμνημονεύτων ετών, απλά τα τελευταία χρόνια απέκτησε όνομα και φήμη.

Σύμφωνα με το Wikipedia λοιπόν, ο εκφοβισμός αναφέρεται στη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση ασθενέστερων ατόμων. Παρά την εντύπωση ορισμένων ότι αποτελεί σχολικό φαινόμενο, στην πραγματικότητα εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και κοινωνικές ομάδες. Μπορεί να συναντηθεί σε οποιοδήποτε τύπο σχολείων, στον στρατό, σε αθλητικά σωματεία, στη φυλακή, αλλά και στην οικογένεια ή στο χώρο εργασίας.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει αποκαλέσει τον εκφοβισμό «μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας» και ιδιαίτερα εκεί που απαντούν μειονότητες ατόμων με διαφορετικούς προσανατολισμούς, πολιτικές τάξεις, τρόπο ζωής, σεξουαλικότητα κ.ά. Οι μειονότητες και οι άνθρωποι με σωματικές αναπηρίες ή πνευματικές υστερήσεις πέφτουν συχνά θύματα επανειλημμένου εκφοβισμού, απομόνωσης και άλλων κακοποιήσεων.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μπορεί να γίνουν πολύ σκληρά, αφού εκφράζονται αφιλτράριστα. Έχω δει πολλά "πειράματα" που έχουν γίνει και αποδεικνύουν ότι τα παιδιά δεν γεννιούνται ρατσιστές, φαλλοκράτες κλπ. Που μας γυρνάει σ' αυτό που λέγαμε τις προάλλες περί κοινωνικής παιδείας... Κατανοώ, ως έναν βαθμό την ξενοφοβία, τον φόβο για οτιδήποτε δεν μας είναι οικείο, όπως και το άγχος των γονιών να μην γίνουν gay π.χ. τα παιδιά τους. Όμως, ενώ σαφώς και θα πρέπει να τα αφυπνίζουμε σχετικά με τους κινδύνους που τα περιμένουν εκεί έξω, δεν θεωρώ ότι είναι σωστό καλλιεργούμε οποιαδήποτε μορφή ρατσισμού που θα τα οδηγήσει σε κακές συμπεριφορές.

Θυμάμαι πριν χρόνια σε μια ουρά, μια κυρία έλεγε στο εγγόνι της "κάτσε φρόνιμα γιατί θα έρθει ο μαύρος εκεί μπροστά να σε φάει"... Ο "μαύρος" την άκουσε και της απάντησε πολύ ευγενικά και σε άπταιστα ελληνικά "γιατί κυρία μου λέτε έτσι στο παιδί και το τρομάζετε; Τ' ότι είμαι μαύρος δεν σημαίνει ότι τρώω ανθρώπους". Αυτό το εγγονάκι πως θα μεγαλώσει θεωρώντας ότι δεν πρέπει να κρίνουμε έναν άνθρωπο από την εμφάνισή του; Όταν οι γονείς κάθονται και σχολιάζουν με λύπηση ένα ΑμΕΑ, πως το παιδί που ακούει θα θεωρήσει ίσο του τον ΑμΕΑ; Όταν ο μπαμπάς προσβάλει ή μειώνει την μαμά συνεχώς, πως ο γιος θα σέβεται τις γυναίκες και πως η κόρη θα έχει καλύτερο πρότυπο άντρα ώστε να κάνει σωστή επιλογή συντρόφου όταν έρθει η ώρα; Πως το κορίτσι σου θα μάθει να σέβεται τον εαυτό του και να απαιτεί το σέβονται, αν δεν της δώσεις εσύ το καλό παράδειγμα; Πως το παιδί σου θα σέβεται την προσωπική ζωή του καθένα, όταν σ' ακούει να κοροϊδεύεις "κοίτα την πουστάρα" ή "ω ρε! αυτή είναι σίγουρα λεσβία"; Ούτε εγώ συμφωνώ με την προκλητικότητα, όπως και εγώ δεν μπορώ να βγω και να γλωσσοφιλιέμαι καταμεσής του δρόμου ημίγυμνη με τον άντρα μου, έτσι δεν έχει δικαίωμα ο/η gay να κάνει τέτοια (αναφέρομαι στα ευτράπελα που βλέπουμε στις παρελάσεις pride). Το τι κάνεις στο κρεβάτι σου δεν αφορά κανέναν, οπότε μη το διατυμπανίζεις για να το σεβαστεί και ο άλλος.

Σαν παιδί και έφηβη δέχτηκα τρομερό bullying για το χρώμα του δέρματός μου, για το ξένο επίθετο και για τα παραπανίσια κιλά μου. Τόσες πολλές προσβολές που για χρόνια μισούσα τον εαυτό μου και τους γονείς μου. Πολύ κλάμα! Υπήρξαν στιγμές που ευχήθηκα απλά να ανοίξει η γη να με καταπιεί και αναμνήσεις που ακόμα και σήμερα ντρέπομαι να μοιραστώ, λες και ευθύνομαι εγώ για την συμπεριφορά του κόσμου! Δεν ξέρω αν οι τότε συνομήλικοι τα θυμούνται ή έχουν ίχνος μετάνοιας γι' αυτά που έκαναν, εγώ πάντως ντρέπομαι για λογαριασμό τους.

Φυσικά όλο αυτό μεγαλώνοντας μου βγήκε σε συσσωρευμένο θυμό. Κάπως έτσι εξηγείται και γιατί είμαι νευρόσπασμα! Όσο και αν έχω προσπαθήσει να το λύσω όλο αυτό, δεν είναι εύκολο, ειδικά όταν βλέπεις την ιστορία να επαναλαμβάνεται στο παιδί σου και όταν περιστοιχίζεσαι από αλήτες γονείς και τα τσογλανάκια που μεγαλώνουν. Φυσικά και δεν φταίνε τα παιδιά, αλλά αυτό δεν τα κάνει λιγότερο τσογλανάκια! Και ναι, πολλές φορές οι αντιδράσεις μου ήταν λάθος, έπρεπε να έχω διατηρήσει την ψυχραιμία μου και να επικρατήσει η λογική, αλλά αυτό δεν κάνει λιγότερο λάθος την ανατροφή που δίνουν ορισμένοι στα παιδιά τους.

Οι δικοί μας γονείς μας έμαθαν να αγνοούμε τις άδικες επιθέσεις, να είμαστε υπεράνω και να δίνουμε τόπο στην οργή. Όμως τελικά τον υπεράνω τον λένε και μαλάκα. Δεν γυρνάς και το άλλο μάγουλο, δεν αγνοείς τίποτα, γιατί αυτή η στάση δείχνει ανοχή. Δεν φτάνεις στη βία σαφώς, αλλά πέφτεις στο επίπεδο του κάθε καραγκιόζη και του απαντάς στο ίδιο ύφος. Εγώ πάντα αυτό λέω στην κόρη μου. Δεν θα ξεκινάς ποτέ φασαρία, αλλά αν σε βρίσουν θα βρίσεις, αν σε σπρώξουν θα σπρώξεις και αν σε χτυπήσουν θα χτυπήσεις. Ελπίζω και εύχομαι ότι πιάνουν τόπο τα λόγια μου και δεν θα χρειαστεί ποτέ να πάω να απολογηθώ γιατί το παιδί μου φέρθηκε άσχημα σε κάποιον χωρίς λόγο και αιτία.

Το καλό με την δική μας γενιά, όπως έχω ξανά πει, είναι ότι σεβόμασταν τους μεγαλύτερους, πράγμα που δεν ισχύει πια. Εγώ, όσο άσχημα και να μου είχε φερθεί κάποιος δεν έπαιζε ποτέ να τον βρίσω στους γονείς του, και νομίζω κανείς στο ευρύτερο περιβάλλον μου. Τώρα έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο, όπου ευθαρσώς βρίζουν και κάνουν bullying σε άλλο παιδί, μην υπολογίζοντας καν όχι μόνο ότι υπάρχει κόσμος που τους βλέπει, αλλά ακόμα και τους ίδιους τους γονείς του θύματος. Να σου γυρνάει το κεφάλι δηλαδή! Όσο και να προσπαθείς να διαχειριστείς τα ξεσπάσματά σου, όταν ένα παιδί δεν ντρέπεται να σε κοιτάει στα μάτια και να αποκαλεί το παιδί σου πουτάνα, πρέπει να έχεις κάνει 7 χρόνια στο Θιβέτ για να μη σου γυρίσει το μάτι και του απαντήσεις ανάλογα. Φυσικά και εκ των υστέρων κατάλαβα ότι έπρεπε να πάω και να κάνω ξεφτίλα τους γονείς, γιατί είναι ξεκάθαρα δικό τους το φταίξιμο, αλλά όταν δεν τους έχεις μπροστά σου και το μπουμπούκι τους σου βρίζει το παιδί σου ουρλιάζοντας μάλιστα, άντε κράτα την ψυχραιμία σου! Θα ζητούσα ακόμα και συγνώμη αν εκείνοι έβαζαν πρώτα το δικό τους παιδί να ζητήσει συγνώμη και από το παιδί και από εμένα. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι αυτοί οι γονείς που θίγονται επειδή σημαιοστόλισες το παιδί τους, είναι οι γονείς που αν δουν άλλο παιδί να βρίζει το δικό τους, θα κάνουν χειρότερα από αυτά που έκανα εγώ.

Όταν κάποια κορίτσια την κορόιδευαν για το χρώμα της στην ρυθμική γυμναστική παλιότερα, πήγα και έπιασα τη δασκάλα και της είπα να τα μαζέψει για να μην τα πάρει και τα σηκώσει. Και όταν κάποια παιδάκια στο χωριό έκαναν το ίδιο, της είπα να τα κοροϊδέψει και εκείνη. Δεν τσακώθηκα, δεν απευθύνθηκα στα παιδιά. Γιατί δεν είχαν το θράσος να πουν οτιδήποτε σ' εμένα. Όταν ένα παιδάκι, μικρότερο σε ηλικία την αποκάλεσε "πλυντήριο για πούτσες" και "μαύρη" (πολλά συγχαρητήρια στους γονείς!) μου ήρθε να το φυτέψω εκεί στην πλατεία του χωριού. Πήγα και του ζήτησα το λόγο χωρίς φωνές ή οτιδήποτε. Εκείνο φυσικά άρχισε να ουρλιάζει και να βρίζει και να κλαίει ταυτόχρονα, όπως και όλοι αυτοί οι ψευτόμαγκες χωρίς ανατροφή, που δεν τα μαθαίνουν οι γονείς τους να σέβονται τις γυναίκες. Σηκώθηκε ένας θείος του, ο οποίος ευτυχώς ήταν ευγενικός, αλλά τον υπερασπίστηκε και τον δικαιολόγησε πάρα ταύτα, ότι τάχα μου όλα τα παιδιά μιλάνε έτσι! Του εξήγησα ότι το παιδί μου δεν ξέρει καν τέτοιες εκφράσεις, ότι θα έπρεπε να ντρέπονται για την ανατροφή που του έχουν δώσει και ότι εν πάσει περιπτώσει να μην την πλησιάζει, να μην της απευθύνει το λόγο και να αλλάζει πεζοδρόμιο όταν τη βλέπει για να μη τους πάρει ο διάολος όλους οικογενειακώς.

Εν κατακλείδι, κάνω όλα όσα ήθελα να κάνω σαν παιδί, αλλά δεν τολμούσα. Μαθαίνω στο παιδί μου να βλέπει όλους (σχεδόν, αλλά αυτό θα το αναλύσουμε άλλη φορά) τους ανθρώπους ίσους, να μην κοροϊδεύει ποτέ κανέναν, αλλά να μην δέχεται εκφοβισμό είτε για το φύλο, είτε για το χρώμα της. Της δημιούργησα ένα σωρό ενοχές ώστε να προσέχει τα κιλά της και να μην πάθει αυτά που έπαθα εγώ και την προτρέπω να γίνει το καλύτερο που μπορεί να γίνει σαν άνθρωπος, σαν μαθήτρια, σαν γυναίκα. Να μην αφήνει κανέναν να την μειώνει και να ορθώνει το ανάστημα όταν βλέπει το στραβό, ακόμα και προς κάποιον άλλο. Σαφώς δεν είναι ούτε Παναγία ούτε υπόδειγμα το δικό μου παιδί, είμαι σίγουρη ότι παρασέρνεται, αλλά τα 'παμε:

Λέγε εσύ ξανά και ξανά μέχρι να τα εμπεδώσει!