Δευτέρα, 24 Μαΐου 2021

Αγαπητοί αναγνώστες,

Έστω και ετεροχρονισμένα, θα διαβάσετε σήμερα το άρθρο που είχα ετοιμάσει για την Πρωτομαγιά. Μία φορά κι έναν καιρό, που λέτε, οι εργοδότες είχαν το ελεύθερο να απασχολούν το προσωπικό όπως τους βόλευε, όσες μέρες και ώρες ήθελαν την εβδομάδα. Την Πρωτομαγιά του 1886 τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ ξεκίνησαν απεργιακές κινητοποιήσεις για το οκτάωρο (με σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο"), με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων, ελπίζοντας να έχουν την ίδια επιτυχία με αυτή των Καναδών το 1872. Δύο μέρες αργότερα, έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ, έγινε συμπλοκή ανάμεσα σε απεργούς και απεργοσπάστες, όπου αστυνομικοί και μπράβοι της επιχείρησης σκότωσαν τέσσερις απεργούς. Την επομένη, στην Πλατεία Haymarket, έγινε ειρηνική συγκέντρωση για την καταδίκη της αστυνομικής βίας, όμως η αστυνομία είχε εντολή να διαλύσει δια της βίας τη συγκέντρωση. Οι διαδηλωτές πέταξαν χειροβομβίδα η οποία σκότωσε έναν αστυνομικό και τραυμάτισε δεκάδες. Τότε η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά των συγκεντρωμένων, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους.

Photo: sportime.gr

Οι οργανωτές της διαδήλωσης κατηγορήθηκαν για την χειροβομβίδα, με τον εισαγγελέα να ζητά την θανατική ποινή χωρίς κανένα στοιχείο, ισχυριζόμενος ότι ενθάρρυναν με τους λόγους τους τον άγνωστο βομβιστή. Παρ' ότι η υπεράσπιση συνέδεσε τη βομβιστική επίθεση με το πρακτορείο «Πίνκερτον», που χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό, στις 20 Αυγούστου 1886 οι ένορκοι τους έκριναν ενόχους, καταδικάζοντας τους 7 σε θάνατο και τον 8ο σε κάθειρξη 15 ετών. Αργότερα, ο τότε κυβερνήτης του Ιλινόις μετέτρεψε τις θανατικές ποινές των 2 εκ των 7 σε ισόβια, ενώ ένας αυτοκτόνησε στο κελί του. Οι εναπομείναντες 4 οδηγήθηκαν στην αγχόνη στις 11 Νοεμβρίου 1887, τραγουδώντας τη "Μασσαλιώτιδα". Σήμερα, η δίκη αυτή θεωρείται ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ. Έξι χρόνια αργότερα, ο νέος κυβερνήτης του Ιλινόις παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι και ως μια ύστατη πράξη δικαίωσης, έδωσε χάρη στους 3 εναπομείναντες φυλακισμένους, μία κίνηση που του κόστισε την καριέρα του ως πολιτικού.

Γιατί σας τα λέω όλα αυτά; Δεν μπορεί να μην σας θυμίζει καταστάσεις που ζούμε και σήμερα αυτή η ιστορία. Η ιστορία που επαναλαμβάνεται. Η ανθρωπότητα κάνει τα ίδια λάθη ξανά και ξανά. Κάνουμε κύκλους κυνηγώντας την ουρά μας, σαν τα σκυλάκια που βλέπουμε στα αστεία βίντεο που κυκλοφορούν στο ίντερνετ. Γι' αυτό η ιστορία είναι σημαντικό μάθημα (αρκεί να διδάσκονται χρήσιμα και σημαντικά πράγματα). Δεν είναι σκοπός μου όμως να την πω στην κόρη μου, που βαριέται θανάσιμα την ιστορία, ούτε να γκρινιάξω πάλι για το πόσο ακαταλαβίστικο είναι το βιβλίο ιστορίας της 6ης δημοτικού. Αλλού θέλω να το πάω το θέμα! Bare with me...

Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα...

Την Κυριακή 2 Μαΐου 1893 στις 5 το απόγευμα, συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι, οι οποίοι ενέκριναν το παρακάτω ψήφισμα:

«Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου, ημέραν Κυριακήν και ώραν 5 μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν: Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ' όλην την ημέραν, και οι πολίται ν' αναπαύωνται. Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν. Γ) Ν' απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των. Δ) Το συμβούλιον του «Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου» να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν.»

Το ψήφισμα επεδόθη, τελικά, στον Πρόεδρο της Βουλής την 1η Δεκεμβρίου 1893 από τον Σταύρο Καλλέργη, ο οποίος περίμενε με ανυπομονησία, μάταια, από τον πρώτο να το εκφωνήσει. Όπως έγραψε στην εφημερίδα του "Σοσιαλιστής": Ο πρόεδρος κωλυσιεργούσε και «ησχολείτο εις την ανάγνωσιν ετέρων αναφορών προερχομένων εκ διαφόρων προσώπων και πραγματευομένων κατά το μάλλον και ήττον περί ανέμων και υδάτων». Ο Καλλέργης διαμαρτυρήθηκε και ο Πρόεδρος διέταξε την σύλληψή του για διατάραξη! Οι στρατιώτες της φρουράς τον χτύπησαν και μετά τον μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρέμεινε για 2 μέρες. Στις 9 Δεκεμβρίου 1983 δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών και κάπως έτσι, άδοξα, έληξε ο πρώτος, αλλά όχι τελευταίος, εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα.

Photo: wikipedia.org

9 Μαΐου 1936: Η μητέρα του Τάσου Τούση θρηνεί τον γιο της, τον πρώτο νεκρό της αιματηρής καταστολής της διαδήλωσης των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης.

Τον Φεβρουάριο του 1936 γίνεται κατάληψη εργοστασίου στη Θεσσαλονίκη, ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια, οι οποίοι είχαν απέναντί τους αστυνομία και στρατό. Οι κινητοποιήσεις κορυφώνονται τον Μάιο, όπου η διαδήλωση των καπνεργατών πνίγεται στο αίμα. Ανάμεσα στα θύματα είναι και ο 25χρονος Τάσος Τούσης, με την φωτογραφία της μητέρας του που τον θρηνεί στη μέση του δρόμου να αποτελεί έμπνευση για την συγγραφή της συλλογής "Ο Επιτάφιος", του Γιάννη Ρίτσου. Το 1944, η Πρωτομαγιά συνέπεσε με την εκτέλεση 200 Ελλήνων στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού και των τριών συνοδών του.

Σήμερα...

Και μετά από τόσους αγώνες, τόσες θυσίες, τόσες χαμένες ανθρώπινες ζωές για την κατάκτηση του 8ωρου και 5νθημέρου εργασίας, φτάνουμε σήμερα, στο 2021, για να ξαναπιάσουμε το παραμύθι από την αρχή. Διότι εμείς καραντινιαζόμαστε και η τύχη μας δουλεύει αδέρφια μου, αλήτες, πουλιά... Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας αλλάζει άρδην το σκηνικό. Αναλύοντας τα 129 άρθρα του, διαπιστώνονται σημεία που δημιουργούν παραθυράκια για τους υπέρμαχους του αθέμιτου ανταγωνισμού. Τροποποιήσεις στις υπερωρίες και στις απολύσεις, παρεμβάσεις στην κυριακάτικη αργία και πολλές ακόμα σαρωτικές αλλαγές. Για τις υπερωρίες, προβλέπεται αύξηση του ετήσιου αριθμού των νόμιμων υπερωριών από 96 (βιομηχανία) και 120 (υπηρεσίες), στις 150 για όλους. Αφού ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να εργάζεται 10ωρο, λιγότερες μέρες την εβδομάδα, χωρίς μισθολογική μεταβολή, τότε το κόστος υπερωριών για τις επιχειρήσεις θα μειωθεί σημαντικά, όπως όμως και το πρόσθετο έσοδο που έχει ο εργαζόμενος από τις υπερωρίες. Επίσης, θα μπορεί να χορηγείται στις επιχειρήσεις «ειδική άδεια» και οι υπερωρίες να υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο ανώτατο όριο. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα υπάρχει ουσιαστική απελευθέρωση υπερωριών, χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Ας αναλογιστούμε πόσα σπίτια περιμένουν από αυτά τα εξτρά χρήματα να τα φέρουν βόλτα και τώρα όχι μόνο θα τα στερηθούν, αλλά με την απελευθέρωση του ωραρίου και των υπερωριών, δεν θα μπορούν καν να βρουν 2η δουλειά για να συμπληρώνουν το εισόδημά τους.

Το γεγονός ότι θα μπορεί ένας εργαζόμενος να διαλέξει να δουλεύει 10 ώρες την ημέρα, αλλά για τέσσερις ημέρες την εβδομάδα και να έχει τρεις ημέρες ξεκούραση, θα ισχύει για 6 μήνες. Στη συνέχεια θα πρέπει η επιχείρηση να του δώσει την ευκαιρία να εργάζεται λιγότερο από το οκτάωρο, δηλαδή έξι ώρες, ώστε να εξισορροπείται το συνολικό ωράριο εργασίας. Και αν με τη λήξη της 10ωρης απασχόλησης ο εργαζόμενος απολυθεί; Η επιχείρηση θα έχει κάνει χρήση της υπερεργασίας του, αλλά εκείνος δεν θα έχει προλάβει να καρπωθεί το όφελος! Όλα για τον εργοδότη! Ο εργαζόμενος στα τέτοια μας... Αυξάνονται σημαντικά οι κλάδοι που θα μπορούν να δουλεύουν Κυριακή, θεσμοθετείται για πρώτη φορά άδεια άνευ αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα, η οποία μάλιστα θα προκύπτει έπειτα από συμφωνία εργοδότη - εργαζόμενου. Θα μπορεί να προτείνεται από τον εργοδότη, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει την εφαρμογή μοντέλου αναγκαστικής άδειας. Σε περίπτωση απεργίας, θα πρέπει να υπάρχουν εργαζόμενοι που θα καλύπτουν το «1/3 παρεχόμενου έργου» και όχι το 1/3 του προσωπικού. Καθίσταται υποχρεωτικό το συνδικαλιστικό μητρώο, πράγμα που δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία των συνδικάτων, αφού είναι δύσκολο να υπάρχουν ψηφιακά βιβλία, να γίνει πληροφοριακή διασύνδεση, ή να υπάρχουν οικονομικές καταστάσεις μελών χωρίς την πρόσληψη δικηγόρων και λογιστών, με αποτέλεσμα ο ρόλος των συνδικάτων για την υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ή κήρυξης απεργιών να υποβαθμιστεί. Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας έχει στόχο να «βάλει τάξη» στο θολό τοπίο των ωραρίων και των υπερωριών, όμως η συγκεκριμένη διαδικασία θα πραγματοποιηθεί πιλοτικά, αρχίζοντας από τις μεγάλες επιχειρήσεις, με στόχο το 2022 να προχωρήσει η καθολική εφαρμογή της, εάν δεν υπάρξουν στο μεταξύ τυχόν αστοχίες και επαναπροσεγγίσεις.

Photo: sansimera.gr

Συμπέρασμα...

Ακούω και διαβάζω πολλές αντιπαραθέσεις σχετικά με τις αλλαγές στα εργασιακά. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι όπως δουλεύουν τόσα μαγαζιά (βλέπε εστίαση) τις Κυριακές, δεν χάλασε ο κόσμος να δουλέψουμε και οι υπόλοιποι. Από τη μεριά των εργαζομένων σ' αυτούς τους τομείς, καταλαβαίνω την πικρία τους και ας ανήκει στην γενικότερη θεωρία "να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα" που ανέκαθεν ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτού του λαού. Αν όμως δουλεύουμε όλοι τις Κυριακές, δεν θα μείνει κανείς να πηγαίνει για καφέ και φαγητό τις Κυριακές... Οι απόψεις διίστανται και απ' όποια μεριά και να το δεις, έχει ο καθένας τα δίκια του. Η ουσία είναι ότι κόσμος έχασε τη ζωή του για την Κυριακάτικη αργία και τώρα πάνε να την στερήσουν σε όλους! Τώρα μένει να δούμε στην πράξη πως θα τσουλήσει όλο αυτό.